به گزارش ایمیکو، با توجه به راهبرد كشور برای دستيابی به ظرفيت توليد 55 ميليون تن فولاد در افق 1404، تمركز سياست گذاران، دستگاه های اجرایی و سازمان های توسعه ای معطوف به هدف كمی تعيين شده بوده و برنامه ریزی جدی برای تكميل زنجيره ارزش و توليد محصولات با ارزش افزوده بالا نشده است.

توليدكنندگان عمده فولاد و محصولات فولادی كشور كه غالباً شركت های شبه دولتی محسوب می شوند، با بهره گيری از انرژی ارزان و مواد اوليه داخلی، ظرفيت های خود برای توليد فولاد خام و برخی محصولات فولادی با ارزش افزوده پایين مانند ورق، ميلگرد، تيرآهن و... را توسعه داده اند و پس از تأمين نياز داخل نسبت به صادرات فولاد و محصولات فولادی اقدام كرده اند. كاهش ارزش پول ملی و افزایش بهای جهانی فولاد و محصولات فولادی نيز روزبه روز بر جذابيت صادرات افزوده است و توليدكنندگان تمایلی برای سرمایه گذاری در تكميل زنجيره ارزش و توليد محصولات با ارزش افزوده بالا از خود نشان نداده اند.

شایان ذكر است صنایع فولاد آلياژی در دهه 80 با هدف تامين نيازهای كشور به محصولات فولادی آلياژی شكل گرفتند كه به دليل مدیریت ضعيف و ناكارآمد این مجموعه ها، در حال حاضر سهم قابل توجهی در تامين نيازهای كشور به محصولات فولادی آلياژی ندارند.

در حال حاضر شركت فولاد آلياژی ایران، شركت فولاد آلياژی اصفهان و شركت فولاد آلياژی اسفراین تنها واحدهایی هستند كه زیرساخت ها، تجهيزات و دانش فنی توليد انواع آلياژها، محصولات و قطعات فولادی با ارزش افزوده بالا را در اختيار دارند. شركت فولاد آلياژی ایران به عنوان یكی از مدرن ترین و مجهزترین واحدهای توليدی در دنيا، در حال حاضر عمدتاً ميلگرد ساختمانی توليد می كند و شركت فولاد آلياژی اصفهان نيز به طور عمده نياز صنایع استراتژیك كشور مانند صنایع دفاعی و هسته ای را به محصولات فولادی پيشرفته تأمين می كند. این وضعيت به واردات 600 ميليون تا 1 ميليارد دلاری محصولات با ارزش افزوده بالا در زنجيره فولاد كشور منجر شده است كه به رغم دسترسی به دانش فنی، نيروی انسانی متخصص، ماشين آلات و تجهيزات مدرن، امكان توليد این محصولات در داخل سلب شده است.

طبق بررسی ها، انواع ورق های پوشش دار، انواع شمش و محصولات فولادی آلياژی و لوله های بدون درز و حفاری صنایع نفت و گاز نزدیك به 90 درصد ارزش واردات محصولات مختلف فولادی را به خود اختصاص داده است. بررسی ظرفيت های كشور در توليد انواع ورق های فولادی و محصولات مرتبط نشان می دهد كه با سياست گذاری و استفاده از ظرفيت های موجود امكان توليد محصولات ذكر شده یعنی «محصولات نوردی سرد»، «محصولات نوردی گرم»، «ورق های پوشش دار»، «انواع شمش و محصولات آلياژی»، «لوله های بدون درز و حفاری» وجود دارد و می توان با اتخاذ سياست های حمایتی و سوق دادن منابع برای حمایت از زیرساخت های موجود ضمن فعال كردن واحدهای تعطيل یا نيمه  فعال، بخش عمده ای از نياز كشور به محصولات فولادی را برطرف كرد.

شركت های فولاد مباركه اصفهان شامل: فولاد مباركه، فولاد سبا، ورق خودرو چهارمحال و بختياری، فولاد اكسين خوزستان، نورد و لوله اهواز، فولاد كاویان اهواز، شركت صنایع هفت الماس، فولاد اميركبير كاشان، فولاد توانآور آسيا، فولاد غرب آسيا، فولاد گيلان و... توليدكنندگان عمده انواع ورق های گرم، سرد و پوشش دار فولادی هستند. تعدادی از واحدهای توليد ورق در كشور در حال حاضر به دلایل مختلف فنی، مدیریتی و مالی تعطيل یا نيمه  فعال هستند و همين مسئله موجب شده است تا بخشی از نياز كشور به انواع ورق های گرم و سرد و پوشش دار از طریق واردات تأمين شود و مشكلاتی در تنظيم بازار ورق های فولادی كشور ایجاد شود.