این مهم وقتی از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود که بدانیم ایران با بیش از ۶۸ نوع ماده معدنی دارای ۷ درصد ذخایر معدنی کل جهان است. به این ترتیب کشوری با منابع معدنی غنی داریم که ظرفیت‌های بسیاری دارد و در این بین معدن، نقش بسزایی در توسعه اقتصادی و اجتماعی آن بازی می‌کند. این بخش علاوه بر ایجاد ارزش مستقیم و اشتغالزایی، موجب تحرک سایر بخش‌های اقتصادی نیز می‌شود.

باتوجه به نقش پررنگ معدن، توجه به کیفیت کار معدنداری و ماشین‌آلات و تجهیزات معدنی از اهمیت زیادی برخوردار است. روزنامه صمت در این پرونده خود به موضوع کیفیت پرداخته که در گزارش پیش رو کارشناسان و فعالان حوزه معدن در این باره اظهار ظر کرده‌اند.

تامین نیاز همسایگان

محمدرضا بهرامن، رئیس خانه معدن ایران با بیان اینکه بدون توجه به کیفیت نمی‌توان در بخش معدن به توسعه دست یافت، گفت: مواد معدنی ارتباط تنگاتنگی با زندگی بشر دارند. باتوجه به وابستگی ما به بخش معدن، ارتقای کیفیت مواد معدنی از اهمیت والایی برخوردار است.

رئیس خانه معدن ایران با بیان اینکه کشور ما جمعیت جوان زیادی دارد، اظهار کرد: ما توانمندی و ظرفیت کافی برای توسعه بخش معدن و بهره‌برداری از این بخش را داریم. در این روند باید سعی کنیم تجهیزات و ماشین‌آلات معدنی را بروزرسانی کرده و از فناوری روز بهره ببریم. او افزود: باتوجه به اینکه نرخ تمام شده در معدنکاری روز به روز افزایش پیدا می‌کند، بهترین جایگزین توجه به کیفیت و فناوری روز است.

بهرامن با بیان اینکه باید به حوزه معدن کشور به‌عنوان یک مزیت نگاه کرد، گفت: از آنجایی‌که اکتشاف در هر بخش با هزینه بالایی همراه است و همزمان با کم‌عیار شدن مواد معدنی روبه‌رو هستیم، بهره از فناوری روز در ماشین‌آلات معدنی جایگزین خوبی برای ارتقای کیفیت در این بخش به‌شمار می‌رود. در این بین تمامی شرکت‌های بزرگ دنیا در حال پژوهش و بروزرسانی ماشین‌آلات و تجهیزات معدنی هستند و سعی دارند به‌طور مداوم کیفیت کالای خود را ارتقا دهند.

بهرامن با اشاره به اینکه آینده ایران در گرو توجه به بخش معدن و صنایع معدنی است، ادامه داد: ما می‌توانیم تامین‌کننده اصلی منابع اولیه کشورهای همسایه باشیم؛ به‌شرط اینکه کیفیت و پیشرفت خود را در این حوزه افزایش بدهیم. رئیس خانه معدن ایران بیان کرد: یکی از مشاغلی که کشور در آینده به آن نیاز اساسی دارد، مهندسی معدن است. برای رشد این حوزه رویکردها و دیدگاه‌های کلان کشور باید تغییر کند و فارغ‌التحصیلان این رشته بلافاصله بعد از پایان تحصیل جذب بنگاه‌ها و شرکت‌ها شوند. او درباره اهمیت نحوه مدیریت در بخش کلان اقتصاد کشور گفت: یکی از نیازهای بخش معدن تربیت مدیران باتدبیر است. توسعه در کشور بدون مدیران کیفی اتفاق نمی‌افتد و با چنین مدیرانی است که می‌توانیم دانش‌آموختگان توسعه‌مند تربیت کنیم.

فاصله معنادار با استانداردهای بین‌المللی

فرشید طیبی، رئیس سازمان نظام مهندسی معدن تهران با تاکید بر اینکه معادن ما با کیفیت و استاندارد بین‌المللی هیچ‌گونه سنخیتی ندارند، گفت: متاسفانه در کشور نقشه راه مشخصی برای معدن وجود ندارد و نتوانسته‌ایم به‌‌طور شفاف و مطابق با کیفیت روز جهانی عمل کنیم. با بررسی گزارشات معادن درمی‌یابیم که فعالیت اغلب آنها براساس استانداردهای بین‌المللی نیست و یک مسیر مشخص برای توسعه و بهره‌برداری ندارند.

 او تاکید کرد: اگر سرمایه‌گذار خارجی به هر دلیلی وارد کشور شود و مطرح کند که به تحریم‌ها اهمیتی نمی‌دهد و قصد فعالیت اقتصادی در کشور را دارد، معادن و شرایط موجود آماده ارائه خدمات به سرمایه‌گذار بین‌المللی نیستند، چراکه کیفیت لازم را ندارند.

زبان مشترک در اکتشاف و بهره‌برداری

طیبی با اشاره به اینکه گزارش‌ها در زمینه اکتشاف و بهره‌برداری به‌روز نیست، خاطرنشان کرد: در دنیا یک زبان مشترک برای ارائه گزارش پایان عملیات اکتشاف، بهره‌برداری، میزان ذخایر و نحوه استخراج وجود دارد، این در حالی است که در کشور ما شرایط به این‌گونه نیست، چراکه روش‌ها، آمارها و ارقام هر یک متفاوت هستند و استاندارد خاص خود را دارند. او تصریح کرد: فرض کنید فردا تحریم‌ها برداشته شوند و سرمایه‌گذاران بخواهند در معادن کشور سرمایه‌گذاری کنند، باید به این سوال پاسخ دهیم چه بسترهایی را فراهم کرده‌ایم؟! 

رئیس سازمان نظام مهندسی معدن تهران با اشاره به اینکه شرکت‌های معدنی هر کدام سلیقه‌ای عمل می‌کنند و نقشه راه و کیفیت مشخصی را در نظر نمی‌گیرند، گفت: در ارائه گزارش‌های معدنی آنقدر نگاه سلیقه‌ای حاکم است که موضوع از استانی به استان دیگر تفاوت می‌کند، در حالی که در دنیا برای معدنکاری، کیفیت و استانداردهای خاصی وجود دارد؛ به طور مثال استرالیا، کانادا، روسیه و شیلی هر یک براساس استانداردهای بین‌المللی گزارشات خود را تهیه می‌کنند. 

طیبی در پایان گفت: اگر بخواهیم این روند را اصلاح کنیم به زمان زیادی نیاز داریم که شاید چندین سال طول بکشد. او تاکید کرد: امروز باید مطالعات خود را آغاز کرده و گسترش دهیم تا به زبان مشترک با دنیا در مسائل فنی معدن دست پیدا کنیم.

لزوم به‌روز کردن اطلاعات

کیوان جعفری طهرانی، کارشناس ارشد بین‌المللی صنعت فولاد و سنگ‌آهن با اشاره به وضعیت کیفیت مطالعات در بخش معدن کشور گفت: به‌دلیل تحریم‌ها ما دور از استانداردهای بین‌المللی حرکت کرده و در نتیجه نتوانسته‌ایم در حوزه معدن دست به مطالعات امکان‌سنجی مقدماتی، قطعی و کیفی بزنیم. در این بین مهم‌ترین مسئله به‌روز کردن اطلاعات است که باوجود مشکلات اقتصادی و دور بودن از اطلاعات دنیا، عملیاتی نبوده است.

این کارشناس ارشد بین‌المللی صنعت فولاد و سنگ‌آهن با اشاره به اینکه شرکت‌ها در تهیه آمار و اطلاعات سلیقه‌ای عمل می‌کند، گفت: هرچند شرکت‌های خصوصی اغلب سلیقه‌ای عمل می‌کنند، اما به هر حال تهیه اطلاعات توسط بخش خصوصی کمک بزرگی به بخش معدن کرده است. البته بخش دولتی نیز اطلاعات و آمار خوبی را تهیه و تنظیم کرده؛ هرچند که گاهی آن را در اختیار همه قرار نداده است.

اصلاح، زمان‌بر است

جعفری طهرانی با اشاره به زمان‌بر بودن اصلاح این روند، گفت: اگر تحریم‌ها برداشته شود، ورود سرمایه‌گذار خارجی حدود ۲ سال طول می‌کشد، چراکه شرکت‌ها و موسسات تحقیق و توسعه که کار ممیزی را انجام می‌دهند، باید با استخدام افراد مجرب گزارش‌هایی را که توسط دیگران تهیه شده، بررسی کنند و باتوجه به کیفیت روز دنیا پیش ببرند. او ادامه داد: باتوجه به اینکه این موسسات درحال‌حاضر به‌دلیل تحریم‌ها وارد کشور نمی‌شوند، ما باید سعی کنیم تا حد امکان اطلاعات خود را به‌روز نگه داشته و برای توسعه بخش معدن تلاش کنیم.

سخن پایانی

توجه به کیفیت در معدنکاری در حوزه‌های مختلف مطالعات، اکتشاف، ماشین‌آلات و... از جمله مواردی است که کارشناسان بر آن اتفاق‌نظر دارند. اگر به‌دنبال توسعه اقتصادی و ارتقای بخش معدن هستیم باید به کیفیت معدنکاری هم توجه کنیم