پیام مهندس ابوالقاسم مظفری
پیام رییس سابق انجمن تونل ایران به بانک جامع معدن و صنایع معدنی ایران
کشور عزیز ما ایران به علت قرار گرفتن روی کمربند کوهزایی آلپ – هیمالیا دارای ذخایر فراوان معدنی است. قسمتی از این منابع عظیم خدادادی که عموماً تحت تاثیر شرایط خاص زمینشناسی و بویژه تکنونیکی بوجود آمدهاند، از دوران گذشته و در طول تاریخ کهن ایران و در تمدنهای پیشرو این مرز و بوم مورد بهرهبرداری قرار گرفتهاند. گویای این مهم، شواهد زیادی از حفاری و معدنکاریهای باستانی یا حتی بقایای کورههای ذوب در کنار منابع و ذخایر فعلی است. به دلیل همین شرایط زمینشناسی و به خصوص فعالیتهای هیدروترمال در حاشیه صفحات تکنونیکی فلات ایران، تنوع بسیار جالب و کاملی از انواع و اقسام مواد معدنی فلزی و غیرفلزی در سطح ایران پراکنده شده است بطوریکه به جز نفت و گاز 70 نوع ماده معدنی دیگر در کشور شناسایی شده و به لحاظ ذخایر معدنی رتبه نخست در خاورمیانه را بخود اختصاص داده و در میان 15 قدرت معدنی جهان قرار گرفته است.
به طور کلی موفقیت در معدنکاری به سه عامل مهم سودآوری (اقتصاد)، ایمنی و برنامهریزی و توسعه پایدار بستگی دارد. در مورد عامل سودآوری پروژههای معدنی را میتوان با افزایش بهرهوری و کاهش هزینهها، بهینهسازی کرد. برای این منظور اکتشاف دقیق ذخیره معدنی و سپس استخراج دقیق ماده معدنی با کاهش اختلاط (dilution) و اضافه حفاری و کسر حفاری (under-or over break) امکانپذیر خواهد بود.
در مورد عامل دوم (ایمنی)، با توجه به اینکه معدنکاری یکی از حرفههای پرخطر و با تلفات نسبتاً زیاد است، افزایش ایمنی و کاهش مخاطرات معدنی نقش کلیدی در موفقیت معدنکاری دارد. حفاری با کمینهسازی اغتشاش در سنگهای اطراف (درونگیر) تونل و شناسایی دقیق مکانیزم های رفتاری و پایدارسازی مناسب و همچنین رفتارنگاری حفریات روباز و زیرزمینی در کنار استفاده از ماشینآلات استاندارد، ایمنی محیط کار معدنی را افزایش میدهد.
در مورد برنامهریزی و توسعه پایدار بایستی به جنبههای مختلف تاثیر معدنکاری از قبیل آسیبهای احتمالی به محیط زیست و اکوسیستم و همچنین حفظ حقوق نسلهای آینده توجه شود. بنابراین طراحی بلندمدت معدن باید با هدف حذف یا کمینهسازی آسیب به محیط زیست و طراحی بازسازی معدن یا استفادههای جانبی از معدن ایجاد شده بعد از استخراج همراه باشد.
انجمن تونل ایران برای حصول اهداف سهگانه فوق میتواند در کنار انجمنها و تشکلهای تخصصی معدنی و متخصصین این حرفه، نوآوریهای ویژهای را ارایه نماید. معرفی فناوریهای نوین در حفر و پایدارسازی حفریات زیرزمینی با حداقل اغتشاش در سنگهای درونگیر، ارائه طرح برای استفاده از فضاهای زیرزمینی بوجود آمده ناشی از برداشت مواد معدنی، کمک در طراحی دقیق پروفایلهای استخراج مواد معدنی و موارد متعدد دیگر، مشارکت فن تونلسازی با معدنکاری را برجسته مینماید.
تلاش همکاران ارجمند در "خانه معدن ایران" در رابطه با "بانک جامع معدنی و صنایع معدنی ایران" گام مهمی در انتقال تجارب و اطلاعات فنی و حرفهای صنعت معدن بوده و بستر مناسبی را برای معرفی و شناسایی شرکت ها و صنایع معدنی فراهم می سازد. انجمن تونل ایران ضمن ارج نهادن به این حرکت وتلاش، آمادگی خود را برای هرگونه همکاری اعلام می دارد.