سنگ آهن مهمترین ماده مورد استفاده در صنعت فولاد

سنگ آهن چیست؟

5 درصد از پوسته زمین متشکل از سنگ آهن است. از فراوان ترین فلزات موجود در زمین است. که با نام انگلیسی Iron Ore شناخته می شود. بیش از 300 کانی عنصر آهن را دار هستند. ماده حاصل از استخراج سنگ آهن خام پودری به رنگ نقره ای-قهوه ای است که در مجاورت اکسیژن اکسید شده و استحکام کمی دارد. به همین دلیل جهت استفاده با نیکل و کروم ترکیب می شود. نماد شیمیایی آهن Fe است که چهارمین عنصر پر مصرف جهان است.کانی های اصلی سنگ آهن عبارتند از هماتیت،مگنتیت،گوتیت،سیدریت و پیریت.

پیشینه سنگ آهن

انسان ها حدود 4000 سال قبل از میلاد از آهن استفاده می کردند با آهن های بدست آمده از شهاب سنگ ها ابزارهای جنگی لوازم زینتی می ساختند همین امر ثابت می کند که انسان ها ما قبل تاریخ از آهن استفاده می کردند. انسان های نخستین آهن را به شکل خالص و از احیای سنگ آهن علاوه بر شهاب سنگ ها استفاده کردند. در تاریخ مشخص نشده است که اولین بار در چه زمانی آهن از سنگ آهن معدنی کشف و استفاده شد. البته انسان ها پیش از کشف آهن از مس استفاده می کردند.

ترکیبات موجود در سنگ آهن

همانطور که اشاره شد 5 کانی اصلی سنگ آهن هستند و از میان آنها کانی های هماتیت و مگنتیت به دلیل مقدار آهن بیشتری که دارند رایج ترین کانی ها هستند. مگنتیت حدود 72 درصد آهن دارد و با فرمول شیمیایی Fe3O4 شناخته می شود هماتیت هم 70 درصد آهن دارد و فرمول شیمیایی آن Fe2O3 است. 

فرآیند تولید

ابتدا سنگ معدنی باید خرد شده،آسیاب شده،سرند شده، و به روشی تغلیظ شود و سپس در دمای 1600 درجه سانتیگراد مقدار 1.75 تن سنگ آهن با 750 کیلو زغال سنگ و 250 کیلو سنگ آهک و یک تن هوا به میزان یک تن آهن در کوره بوجود می آید. 

شکل های سنگ آهن

گندله،کنستانتره و دانه بندی اشکال مختلف سنگ آهن هستند. سنگ آهن دانه بندی به دو صورت Fine  و Lump هستند. کنستانتره ها بسیار ریز هستند و گندله از نظر عیار تفاوت چندانی با کنستانتره ندارد ولی به صورت متخلخل و کروی شکل است

موارد مصرف سنگ آهن

ماده اولیه تولید فولاد سنگ آهن است این به این معنی است که 98 درصد سنگ آهنی که در جهان استخراج می شود برای تولیدات فولادی بکار می رود. بدلیل اینکه صنایع خودروسازی و ساخت و ساز بیشترین مصرف کننده فولاد هستند در واقع به طور غیر مستقیم مصرف کننده سنگ آهن هستند. موارد کاربرد و مصرف خود آهن بسیار زیاد است. در انواع ماشین های سبک و سنگین،کشتی سازی،صنایع پل سازی و سد سازی، راه آهن،لوازم خانگی و ... کاربرد دارد. همچنین می توان به کاربرد سنگ آهن در تولید بتن و سیمان به عنوان واسطه سنگین و به عنوان رنگدانه اشاره کرد. 1 درصد از ذخایر سنگ آهن برای تولید چدن بکار می رود.

اصلی ترین تولید کنندگان سنگ آهن در جهان

اصلی ترین تولید کننده سنگ آهن در جهان استرالیا است. استرالیا از نظر صادرات با توجه به حجم محصول تولیدی رتبه نخست را دارد. بعد از استرالیا چین و برزیل در رتبه های بعدی و روسیه و آمریکا به ترتیب 5 کشور اول در زمینه تولید سنگ آهن هستند. چین بدلیل اینکه بزرگترین تولید کننده فولاد در جهان است تمام حجم تولیدی سنگ آهن خود را مصرف می کند. 

شرکت های تولید کننده سنگ آهن در ایران

شرکت های چادرملو، گل گهر، سنگ آهن جلال آباد، اپال پارسیان سنگان،سنگ آهن سیرجان، سنگ آهن مرکزی،توسعه معادن و صنایع معدنی خاور میانه،سنگ آهن گهر زمین،سنگ آهن سنگان،گسترش صنایع و معادن سنگان،سنگ آهن فلات مرکزی از جمله شرکت های مطرح در زمینه سنگ آهن در ایران هستند که در مجموع در 2 ماهه نخست سال 99 بیش از 5 میلیون تن سنگ آهن تولید کردند و میزان استخراج هم در همین مدت بیش از 9 میلیون تن بوده است.

ایران رتبه نهم در جهان از نظر تولید سنگ آهن را در اختیار دارد.